İçindekiler
Harita nedir? sorusunu öncelikle cevaplayalım. Harita, kuş bakışı görünümün bir ölçek dahilinde düzleme aktarılmasıdır. Harita elemanları nelerdir? Haritanın başlığı, lejant (harita anahtarı), coğrafi konum (paralel ve meridyenler), yönü gösteren oklar ve küçültme oranı ölçek harita elamanlarıdır.
Harita Nedir?
Yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün kuş bakışı görünüşünün belli bir oranda (ölçek) küçültülerek düzleme aktarılmasına denir. Harita bilimine kartografya denir. Haritalar; grafikler, resimler ve diyagramlar gibi coğrafya araştırmalarının ifade araçlarından biri ve en önemlisidir.
Haritalar coğrafyanın ilkelerinden dağılış ilkesinin sonucunda önem kazanmıştır. Coğrafyanın hemen her konuda dağılıştan bahsedilmektedir. Örneğin; dağlar, göller, akarsular, iklim, bitki vb. Bu dağılışın gösterilmesi haritalardan faydalanarak yapılır. Bu yönüyle haritalar sayesinde coğrafya dersi daha anlaşılır ve zevkli hale gelir.
Haritalar; yaşadığımız bölgeyi, farklı yöreleri, ülkeleri ve dünyayı tanımamıza ve bu yerler hakkında bilgi edinmemize imkan tanıyan en temel araçlardandır. Hayatımızda hemen hemen her konuda haritalardan yararlanmak mümkündür. Doğal ve beşeri sistemlere ait çeşitli bilgilerin bilimsel görselleştirme şekli olan haritalar, coğrafyanın dili olarak kabul edilir.
Bir çizimin harita özelliği taşıyabilmesi için şu özelliklere sahip olması gerekir
- Kuş bakışı görünüme sahip olması
- Belirli bir küçültme oranının olması
- Düzleme aktarılmış olması
Harita çeşitleri öğrenmek için tıkla.
derscografya.com/harita-cesitleri/
Kroki Nedir?
Bir yerin kuş bakışı görünümün ölçeksiz (kabataslak) düzleme aktarılmasına kroki denir. Ölçek olmadığı için harita değildir.
Plan Nedir?
Bir yerin kuş bakışı görünüşünün beli ölçek dahilinde küçültülerek düzleme aktarılan büyük ölçekli haritalara plan denir. Planlar küçültme oranı en az olan haritalardır. Bu nedenle en ayrıntılı haritalardır. Ölçeği: 1/20.000’e kadar olan haritalardır. Şehir imar planları, kadastro haritaları bu türdendir.
Harita Elemanları Nelerdir?
Haritanın elemanları yani haritada bulunması gereken unsurlar; haritanın başlığı, lejant (harita anahtarı), Paralel ve Meridyenler, yönü gösteren ok ve ölçektir.
Haritanın başlığı: Haritanın kullanım amacına göre bir başlık seçilir.
Lejant (Harita anahtarı): Haritalarda kullanılan işaretlere sembollere ve simgelere ait tablolara verilen isimdir. Haritaların kolayca yorumlamamızı sağlar. Harita açıklamalarından oluşur.
Coğrafi koordinatlar: Haritalarda paralel ve meridyen değerleri gösterilir.
Yön oku: Haritada bulunması gereken özelliklerden biride yön okudur. Yönlerin karıştırılmaması için kullanılır. Coğrafi koordinatlarda paralel ve meridyenler gösterilmişse yön oku kullanılmayabilir.
Harita Çizimlerinde Dikkat Edilmesi Gerekli Unsurlar
- İlk olarak çizilecek haritanın kullanım amacı belirlenir, daha sonra amaca uygun konu başlığı konulmalıdır. (En önemli özelliği)
- Çizimi yapılacak bölgenin mutlak konum özellikleri yani enlem ve boylam dereceleri belirlenir.
- Haritası yapılacak bölgenin kapladığı gerçek alanın genişliğinin bilinmesi gerekir.
- Küçültme oranı (ölçek) belirlenmeli. (Ölçeksiz şekiller harita sayılmaz. (kroki)
- Lejant kullanılmalı (Lejant: Haritanın açıklanması için kullanılan işaretlerin sembollerin ve simgelerin gösterildiği tablodur.)
- Çizim yöntemi belirlenmeli. (Projeksiyon yöntemleri)
- Enlem ve boylam gösterilmeli. Eğer çok küçük alan ise yön işareti konulmalıdır.
- Coğrafi koordinatlar: Coğrafi koordinat ağını oluşturan paralel ve meridyenler her hangi bir noktanın dünya üzerindeki yerini tespit etmede kullanılır.
Bilgi Notu:
Bir yerin gerçek yüzölçümü yükseklik ve çukurluklar dikkate alınarak hesaplanır. İzdüşümü yüzölçümde ise her yer düzlük kabul edilir. Gerçek yüzölçümü ile izdüşümü yüzölçümü arasındaki fark engebeli yerlerde fazladır. Ör; Türkiye, Yunanistan, Japonya gibi. Düz yerlerde ise fark azdır. Ör; Hollanda, Danimarka, Mısır gibi
Harita nedir? Harita elamanları nelerdir? pdf coğrafya ders notunu idirmek için tıklayınız.https://drive.google.com/file/d/1hjI4IXOq9V-TxspbGZtWgTAeQCkG7KJb/view?usp=sharing Harita çeşitleri ders notuna şimdi çalışmak için tıklayınız.
