9. Sınıf Ders Notları

Coğrafi Koordinat Sistemi

Coğrafi koordinat sistemi coğrafya 9.sınıf doğa ve insan ünitesi içerisinde işlenmektedir. Paralel ve meridyen çizgilerinin oluşturduğu sisteme coğrafi koordinat sistemi adı verilir. Günümüzde hayatımızın büyük bir alanında coğrafi koordinat sitemlerini yaygın olarak kullanırız.

Coğrafi Koordinat Sistemi ve Kullanım Alanları

Paraleller ve meridyenler
Coğrafi koordinat sistemi

Teknolojik gelişmelere bağlı olarak ülkeler arası ticaret, iletişim ve ulaşım faaliyetlerinde hızlı bir gelişme yaşanmıştır. Ülkeler arası zaman farkları ve mesafelerin net bir şekilde bilinmesi daha önemli hale gelmiştir. Günümüzde hayatımızın büyük bir alanında farkında olmasak da coğrafi koordinat sitemini yaygın olarak kullanırız.

Koordinat sisteminin günümüzde kullanım alanları;

  • Bir yerin adresini aradığımızda
  • Harita üzerindeki noktanın yerini belirlemekte
  • Yerel saat farkının hesaplanmasında
  • Hava ve deniz ulaşımında
  • Askeri alanda
  • Belediyecilik hizmetleri
  • Sosyal medya
  • Ticaret
  • Astronomi vb bir çok alanda kullanılmaktadır.

Coğrafi koordinat sistemini (Dünya’da enlem ve boylamı) kullanarak konum belirleyen ilk bilgin, Yunan gök bilimci ve matematikçi Hipparkhos (Hiperkos) olduğu kabul edilir.

Ekvator Nedir?

Kutup noktalarına aynı uzaklıkta bulunan noktaların birleştirilmesi ile oluşan hayali çembere ekvator denir. Ekvator başlangıç paralelidir. Ekvator yeryüzünü Kuzey Yarım Küre ve Güney Yarım Küre olmak üzere iki eşit yarım küreye ayırır. Güneş ışınlarını yılda iki kez (21 Mart, 23 Eylül) 90°, 21 Aralık ve 21 Haziran’da da en küçük değerlerle (66° 33′) alır. Buna bağlı olarak yıl boyu yaz mevsimi yaşanırken sıcaklık ortalamaları yüksek ve yıllık sıcaklık farkları çok azdır. Dünyanın şeklinden dolayı Ekvator çizgisel hızın en fazla olduğu ve gün doğumu zamanı ile gün batımı zamanının en hızlı gerçekleştiği yerdir.

Paralel Nedir?

Ekvatora paralel olarak geçen daireler Paralel olarak isimlendirilmektedir. Türkiye, bu tanım üzerinden ifade edildiğinde, konumu itibariyle 36° ile 42° Kuzey Paralelleri arasında yer almaktadır.

Meridyen Nedir?

Kutup noktalarında birleşen, uzunlukları eşit olan, ekvatoru dik açıyla kesen yaylar meridyen olarak isimlendirilmektedir. Türkiye, mutlak yani matematik konumu  26° ile 45° Doğu Meridyenleri arasında yer almaktadır.

Dönence Nedir?

Dünyanın eksen eğikliği sebebiyle oluşan dönenceler  Kuzey Yarım Küre’de Yengeç Dönencesi (23°27′ Kuzey) ve Güney Yarı Küre’de Oğlak Dönencesi (23°27′ Güney) olarak adlandırılır. Güneş ışınlarının yeryüzünde en son dik geldiği noktalar olan dönenceler tropikal kuşağın sonu, orta kuşağın başlangıcı olan enlemlerdir.

Coğrafi Koordinat Sistemi ve İklimlerin Dağılışı

Güneş ışınlarının farklı açılarla yeryüzüne ulaşıyor olması nedeniyle iklim kuşakları oluşmaktadır. Güneş ışınların geliş açısı matematik iklim kuşakları oluşturmuştur. Kara ve denizlerin dağılımı, yükselti ve eksen eğikliği, hava kütlelerinin ve okyanus akıntılarının hareketleri gibi nedenlere ilişkili olarak da sıcaklık kuşakları meydana gelmektedir. Matematik iklim kuşaklarıyla sıcaklık iklim kuşakları birbiriyle tamamıyla çakışmazlar. İşlediğimiz bu konu 9.sınıf doğal sistemler ünite konusunda yer alan  aşağıdaki kazanım doğrultusunda işlenilmiştir.

Coğrafi koordinat sistemi pdf ders notu indirmek için tıklayınız.

https://drive.google.com/file/d/14sydXvBN6WN3zKtFLKiA85BVgzUVy4O8/view?usp=sharing

Bu kazanıma ait diğer dersler için aşağıdaki konuları tıklayınız.

Coğrafi Konum (Mutlak konum, Göreceli Konum)

derscografya.com/cografi-konum-cikmis-sorular/

Türkiye’nin Coğrafi Konumu

derscografya.com/cografi-konum-cikmis-sorular/

2 Yorum

Bir yanıt yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu