Küresel İklim Değişikliği Nedenleri ve Etkileri

Küresel iklim değişiklikleri

Küresel iklim değişikliği lise 12.sınıf coğrafya konuları içerisinde yer almaktadır. Bu konu ile alakalı üniversite sınavında AYT bölümünden sorular gelmektedir.

Küresel İklim Değişikliği

Küresel iklim değişikliği, dünyada iklimlerde meydana gelen değişiklikleri kapsamaktadır. İklim doğal unsurlarla sürekli etkileşim halinde olan bir sistemdir. Yörünge ve eksen eğikliğindeki değişim, levha hareketleri ve volkanik faaliyetler iklim koşullarının değişmesine yol açabilir.

İklim değişimleri uzun bir zaman içerisinde yavaş yavaş gerçekleşir. Değişimin etkileri uzun bir süre (binlerce yıl) içerisinde gözlemlenir. Yavaş gelişen iklim değişimleri canlıların büyük bir kısmının değişen koşullara uyum sağlamasına neden olur.

Doğal süreçler ve beşeri süreçlerin etkisiyle atmosferdeki gaz bileşiminin bozulması sonucunda iklimlerde meydana gelen değişikliğe küresel iklim değişikliği denilmektedir.

Atmosferin Sera Gazı Etkisi

Dünya güneşten gelen ışınlardan çok, yerden yansıyan ışınlarla ısınır. Dünyadan yansıyan ışınlar atmosferdeki su buharı, karbondioksit, metan, azot oksit gibi gazlar tarafından tutulur. Bu şekilde dünya ısınır.

Yerden yansıyan güneş ışınlarının atmosferdeki gazlar tarafından tutulması olayına sera etkisi denir. Atmosferin bu özelliği dünyanın aşırı ısınmasını engelleyerek 16°C ortalama sıcaklık değerine sahip olmasında atmosferin sera etkisi etkili olmuştur.

Küresel İklim Değişikliği Nedenleri

Küresel iklim değişikliği nedenleri, insanların atmosferdeki gazların dengesini bozması ve sera etkisine müdahalesi ile gerçekleşmiştir.İnsanların beşeri ve ekonomik faaliyetlerle atmosfere gönderilen su buharı, karbondioksit, metan, azot oksit, ve ozon gibi sera gazları küresel iklim değişikliğinin asıl nedenidir. İnsanların küresel iklim değişikliğine neden olan bazı etkileri şunlardır.

Fosil Yakıtların Kullanımı

Günümüz dünyasında en çok kullanılan fosil yakıtlar: kömür, doğal gaz ve petroldür. Sanayi tesislerinde, enerji üretmede, ulaşımda ve konutların ısıtılmasında  en çok kullanılan fosil yakıtların yanması sonucu karbondioksit ortaya çıkar. Atmosferde karbondioksit oranının artması küresel ısınmaya neden olur.

Fosil yakıt kullanımının artması atmosferdeki sera gazlarının atmasına ve iklim değişikliklerine yol açar. Küresel iklim değişikliklerinin etkisinin azaltılması için fosil yakıtlarının sınırsız kullanımının kademeli olarak düşürülmesi gerekmektedir.

Ormansızlaşma

Ağaçlar atmosferde yer alan karbonun bir bölümünü depolayarak karbon döngüsünde önemli rol oynar. Ormanların çeşitli nedenlerle tahrip edilmesi, bu nedenle karbon döngüsünün bozulması küresel iklim değişikliği üzerinde etkili olmaktadır.

Tarım Uygulamaları

Tarım uygulamalarının bazıları küresel iklim değişikliklerine neden olmaktadır. Pirinç tarımının yapıldığı bataklıklarda bakteriler karbondioksitten daha etkili olan metan gazını üretir. Tarımda kullanılan azotlu gübreler azot oksit olarak atmosferde birikir.

Tarım alanlarında anız yakılması (bitki kalıntılarının yakılması) karbondioksidin çıkmasına neden olur. Tüm bu tarım uygulamaları küresel iklim değişikliklerine neden olmaktadır.

Şehir Isı Adası

Şehirlerde bitki topluluklarının zayıf olması, betonlaşmanın fazla olması, havadaki partiküllerin (asılı taneciklerin) fazla olması şehirleri sıcaklık ortalamasının fazla olduğu ısı adalarına dönüştürmektedir.

Atıklar

Atıkların gömülmesi veya yakılmasıyla ortaya çıkan gazlar küresel ısınmaya ve dolayısıyla küresel iklim değişikliğine yol açmaktadır.

Küresel İklim Değişikliği Etkileri

Küresel İklim Değişikliği ile Mücadele

Küresel iklim değişikliğine neden olan büyük ölçüde insan olduğu için, çözümde insanın elindedir. Yaşanabilir bir dünya için küresel iklim değişikliği ile mücadele hükümetlerin, sivil toplum kuruluşlarının, bilim insanlarının ve toplumdaki tüm bireylerin yerel veya ulusal sorumluluk üstlenmesi gerekir.

Hükümetlerarası Küresel İklim Değişikliği Paneli (IPCC)

IPCC Birleşmiş Milletlere bağlı Dünya Meteoroloji Örgütü ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından iklim değişimine insan etkilerini değerlendirmek amacıyla kurulmuştur.

Rio Sözleşmesi

1992 yılında Brezilya’nın Rio de Janeiro şehrinde Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çevre Sözleşmesi iklim değişiminin etkilerinin azaltılması konusunda uluslararası ilk antlaşmadır.

Kyoto Protokolü

Rio sözleşmesi hükümetleri bağlayıcı olmadığından dolayı 1997 yılında Japonya’nın Kyoto kentinde güncellenrek kyoto protokolünü almıştır. 2005 yılında yürürlüğe girmiştir. Türkiye 2009 yılında taraf olmuştur. Kyoto Protokolüne 191 ülke ve Avrupa Birliği dahildir.

Kyoto Protokolü Amacı

2013-2020 yıllarını kapsayan taahhüt dönemi sonrası, Katar’ın başkenti Doha’da alınan kararla 2020 yılında Sera gazı salımının %18 azaltılması kararlaştırılmıştır.

Paris İklim Antlaşması

Paris İklim Antlaşması sera gazı salımını azaltmaya yönelik antlaşmadır. 191 ülke tarafından imzalanmış, 2016 yılında yürürlüğe girmiştir. Amaçları:

Sivil Toplum Kuruluşları

Sivil toplum kuruluşları küresel iklim değişikliğine karşı halkı bilgilendirme, kamuoyu oluşturma ve proje geliştirme gibi amaçları bulunmaktadır.

Küresel İklim Değişikliğini Azaltmaya Yönelik Çalışmalar

Küresel İklim Değişikliğine Uyum Sağlayacak Strateji ve Politikalar

12.sınıf konularından ekstrem doğa olaylarına çalışmak için bağlantıya tıklayınız.

derscografya.com/ekstrem-doga-olaylari/

Dünya Doğayı Koruma Vakfının (World Wide Fund for Nature ya da kısaca WWF) konuyla ilgili bağlantısı için tıklayınız.

İlgili Makaleler
↑
Exit mobile version