İçindekiler
Türkiye’nin Nüfus Politikaları Nasıldır?
Türkiye’nin nüfus politikaları 11.sınıf coğrafya ders notları içerisinde yer almaktadır. YKS sınavında bu konu AYT coğrafya konuları içinde soru gelmektedir.
Tarih boyunca sosyoekonomik koşullar sürekli değiştiği için, Türkiye farklı nüfus politikaları benimsemiştir. Türkiye’de uygulanan nüfus politikalarını üç döneme ayırarak inceleyebiliriz.
- 1923 ile 1963 Döneminde Uygulanan Nüfus Politikaları
- 1963 ile 2014 Döneminde Uygulanan Nüfus Politikaları
- 2014 ve Sonrası Uygulanan Nüfus Politikaları
1923 ile 1963 Döneminde Uygulanan Nüfus Politikaları
Ülkemiz Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşından çıktığı için erkek nüfusumuz azalmıştır. Bu durum doğum oranlarının düşmesine yol açmıştır. Bu dönem içerisinde salgın hastalıklardan dolayı ölüm oranları da yüksektir.
Bu dönem içerisinde askeri güç insan sayısına bağlı olarak değişmektedir. İnsanların temel ekonomik faaliyetleri tarım ve hayvancılıktan oluşmaktadır. Makineli tarım daha gelişmediği için; doğal kaynakların işlenmesinde insan gücüne duyulan ihtiyaç fazlaydı. Bu nedenle 1923 ile 1963 döneminde Türkiye’de nüfus artış hızını arttırmaya yönelik politikalar benimsenmiştir. Bu nedenle nüfus artış hızımız İkinci Dünya savaşı dönemi hariç sürekli artmıştır. Bu dönem içerisinde nüfus artış hızının artmasına yönelik çalışmalar;
- 1929’da çıkarılan yasa gereği çok çocuklu aileler yol vergisinden muaf tutulmuştur.
- Anne çoçuk sağlığına önem verilmiş bu amaçla; 1930 doğumevleri kurulmuştur.
- 1930’da çıkarılan yasa ile altı ve daha fazla çocuğu olan kadınların para veya madalya ile ödüllendirilmesine karar verilmiştir.
- 1930’da gebeliği önleyici yöntemlerin ithali, kullanılması ve kullanılmasının teşvik edilmesi yasaklanmıştır.
- 1934 yılında gümrük muafiyeti getirilerek göçmenlerin göçleri teşvik edilmiştir.
- Göçmenler toprakların işlenmesi için ülke içerisine dengeli bir şekilde yerleştirilmiştir.
- Evli ve çocuklu memurların maaşlarına çocuk katkısı yapılmıştır.
- Çok çocuklu ailelerin çocuklarına hazineden toprak verilmesi kararlaştırılmıştır.
- 1938’de çıkarılan yasa ile erkeklerde evlenme yaşı 17, kadınlarda 15’e indirilmiştir.
- Kimsesiz çocukları korumak için çocuk esirgeme kurumlarının sayısı arttırılmıştır.
- Bilinçli düşük yapan ve yaptırana cezalar verilmesi kararlaştırılmıştır.
1963 ile 2014 Döneminde Uygulanan Nüfus Politikaları
1960 yılında Devlet Planlama Teşkilatı kurulmuştur. Bu yıldan sonra planlı ekonomi dönemine geçilmiştir. İlk olarak birinci beş yıllık kalkınma planı 1963 yılında başlatılmıştır.
1950 yılında tarımda makineleşme hamlesi sonucu, tarım alanlarında iş gücüne duyulan ihtiyaç azalmıştır. Bu nedenle kırsal kesimde işsizlik oranı artmıştır. Tıp alanındaki yeni gelişmelere bağlı olarak ölüm oranları azalmış, doğum oranları artmıştır.
Bu gibi nedenler ülkemizde nüfus artış hızının hızla artmasına neden olmuştur. Bu durumda nüfus artış hızı kalkınma hızını geçtiği için ekonomik gelişmeler yavaşlamıştır. Bu nedenle bu dönem içerisinde nüfus artış hızını azaltmaya yönelik nüfus politikaları benimsenmiştir.
1965 yılında Sağlık Bakanlığı bağlı Nüfus Planlaması Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Bu kuruluş tarafından nüfus artışı kontrol edilmeye çalışılmıştır. Nüfus planlaması yerine aile planlaması kavramı benimsenmiştir. Bu dönemde nüfus artış hızının düşürülmesine yönelik bazı uygulamalar yapılmıştır.
- Evlenme yaşı erkeklerde 18 kadınlarda 17’ye yükseltilmiştir.
- 1983’te çıkarılan yasa ile 10 haftaya kadar kürtaj yapılmasına izin verilmiştir.
- 1960 yılında gebeliği önleyici yöntemlerin ithali, üretilmesi, kullanılması ve kullanılmasının teşvik edilmesi serbest bırakılmıştır. 1963’te ise doğum kontrolü teşvik edilmiştir.
Nüfus artış hızını azaltmaya yönelik beş yıllık kalkınma planları uygulanmıştır. Beşinci beş yıllık kalkınma planında nüfus artış hızının düşürülmesi yanında nüfusun niteliğinin iyileştirilmesi de benimsenmiştir.
2014 ve Sonrası Uygulanan Nüfus Politikaları
2014 yılından sonra nüfus artış hızını arttırılmasına yönelik politikalar benimsenmiştir.
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 2013 yılında yaptığı araştırmaya göre tedbir alınmaması halinde toplam nüfusun 2023’te 84 milyon, 2050’de 93,5 milyon 2075’te 89,2 milyon kişiye ulaşması beklenmektedir.
Bebek ölüm oranının azalması, ortalama yaşam süresinin uzamasıyla yaşlı nüfusun toplam nüfus içerisindeki oranı artmıştır. Yaşlı nüfusun artması üretici nüfusunun (15-64 yaş) bakmakla olduğu nüfus artacak aktif nüfus oranı azalacaktır.
Gerekli önlemler alınmaması durumunda 2038 ‘de aktif, üretici nüfusunun, 2050 yılından sonra ise toplam nüfusun azalmaya başlayacağı tahmin edilmektedir. Bu nedenle nüfus politikalarıyla ddoğum oranlarının artırılması ve yaşlanan nüfusa yönelik etkin ve uygun zamanlı politikaların geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planında belirlenen başlıca nüfus politikaları şunlardır;
- Çalışan kadınların doğuma bağlı izin hakları geliştirilecek, kreşler teşvik edilecek, esnek çalışma imkanları sağlanacaktır.
- Yaşlı nüfusun sağlıklı ve güvenli yaşam şartlarına ulaşması sağlanacak, kuşaklar arası dayanışma güçlendirilecek.
- Nüfusa ilişkin kayıt sistemleri; doğum, ölüm, iç ve dış göçe ilişkin verilerin güncel olarak takip edilmesine imkan verecek şekilde düzenlenecektir.
- Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın ülkemizle bağları güçlendirip, sorunlar çözüme kavuşturulacaktır.
Türkiye’nin nüfus politikaları eba konu anlatım videosu seyretmek için tıklayınız.
11.sınıf ders notları kategorisine gitmek için tıklayınız.
