Türkiye’nin Platoları ve Özellikleri

Türkiye’nin platoları deniz seviyesinden başlayarak çok yüksek kesimlere kadar görülebilir. Türkiye’de platolar geniş alan kaplamaktadır. Akarsular ile derince yarılmış yüksek düzlüklere plato adı verilir.

Türkiye’de platoların genelde çok yüksekte yer alması 3.jeolojik zamanın Kuaterner döneminde toptan yükselmesi sonucu oluşmuştur. Bu nedenle platoların oluşumunda hem iç kuvvet hem de dış kuvvetler etkili olmuştur.

Ülkemizde platoların en yaygın olduğu bölge İç Anadolu Bölgesidir. Bu bölgedeki platoların çoğu tuz gölü ve çevresinde toplanmıştır. Ülkemizde en yüksek platolar ise Doğu Anadolu Bölgesinde yer alır.

Oluşumlarına Göre Türkiye’nin Platoları

1) Yatay Duruşlu Platolar

Kum, kil, kalker gibi kayaçlardan oluşan yatay uzanışlı tabakaların akarsular tarafından yarılmasıyla oluşmuşlardır.

İç Anadolu’da: Obruk, Cihanbeyli, Haymana, Bozok, Yazılıkaya ve Uzunyayla platolarıdır. Bu platolar üzerinde küçükbaş mera hayvancılığı ve tahıl tarımı gelişmiştir. Sivas yöresinde yer alan Yazılıkaya platosu Türkiye’de erozyonun en şiddetli hissedildiği yerlerdendir.

Güneydoğu Anadolu’da: Gaziantep ve Şanlıurfa platolarıdır. Bu platolarda GAP projesi sonucu Atatürk barajının yapılmasından sonra tarımsal faaliyetler gelişmiştir.

2) Lav Platoları

Volkanik faaliyetlerin yaygın olduğu alanlarda lavların çukur alanları doldurması sonucu meydana gelen düzlüklerin akarsular tarafından yarılması ile oluşmuştur.

Doğu Anadolu’da: Erzurum-Kars ve Ardahan platoları volkanik platolara örnektir. Bu platolar ülkemizin en yüksek platolarıdır. Yaz yağışları ile yeşeren gür otlaklar nedeniyle büyükbaş mera hayvancılığı yaygındır.

3)Karstik Platolar

Su tarafından kolayca çözünebilen karstik arazilerde, akarsu aşındırması sonucu oluşmuştur.

Akdeniz Bölgesi’nde: Taşeli ve Teke platoları örnektir. Karstik araziler olduğu için yüzey sularının yeraltına sızması tarımsal faaliyeti olumsuz yönde etkilediği için bu platolar üzerinde nüfus yoğunluğu azdır. Kıl keçisi yetiştiriciliği yaygındır.

4)Aşınım Platoları

Uzun yıllar boyunca aşınan yüzeylerin, sonraki dönemlerde yükselmesiyle oluşur.

Marmara Bölgesi’nde: Çatalca Kocaeli platolarıdır. İstanbul bu plato üzerinde yer aldığı için Türkiye’nin nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu, sanayi ve ekonominin en çok geliştiği platodur.

Karadeniz Bölgesi’nde: Perşembe ve Safranbolu platolarıdır.

Türkiye’nin Platolarının Genel Özellikleri

• Ortalama yükseltileri 1000 metrenin üzerindedir.
• Büyük bölümünde tahıl tarımı ve küçükbaş hayvancılık yapılır. Daha yüksek platolarda ise büyükbaş mera hayvancılığı yapılmaktadır.
• Platolar, ovalardan sonra nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu yer şekillerindendir.
• Yüksek platolarımızda yaylacılık faaliyetleri de gelişmiştir.
• Ulaşım kolaydır.

Not: Türkiye’nin platoları ezberleme yapmadan anlayarak ve kendimize göre kodlama yaparak daha kolay anlayabiliriz. Bu konu kpss coğrafya, YKS’de TYT ve AYT kısımlarından soru gelme ihtimali yüksektir.